اغلب روانشناسان بر این اعتقادند كه پایه و اساس بیشتر اختلافات خانوادگی كمبود ارتباط موثر بین اعضای خانواده به ویژه زن و شوهر است. در حقیقت وقتی نتوانیم حرف دلمان را به یكدیگر بزنیم و به معنای واقعی با هم ارتباط برقرار كنیم افسردگی و ناراحتی جزیی از وجودمان میشود و دیگر شادی در زندگی ما وجود نخواهد داشت. اگر به راستی خواهان این هستید كه این اتفاق در زندگی شما رخ ندهد به این موارد مهم كه تمام خانوادههای خوشبخت آن را در زندگی خود به كار میبرند، توجه كنید. مطمئن باشید این تجارب خوب و ارزشمند به شما كمك میكند تا خیلی زود به اشتباهات خود پی ببرید و از این لحظه به بعد با تغییر روش در زندگیتان به روی یك زندگی شاد و آرام لبخند بزنید. اساسا خانوادههای موفق با به كارگیری این شش قانون مهم به یك ارتباط موثر و سازنده در زندگیشان دست یافتهاند.
قانون اول: برای یكدیگر به اندازه كافی وقت بگذارید
خانوادههای خوشبخت یاد گرفتهاند كه از هر زمانی هر چند اندك استفاده كنند و با یكدیگر صحبت كنند. به عنوان مثال وقتی مشغول انجام كارهای منزل هم هستند راجع به مسایل روزانه با یكدیگر گفتوگو و تبادل نظر میكنند. حتی برخی از خانوادهها ساعت خاصی را در طی روز مشخص میكنند تا در آن موقع همه اعضای خانواده دور هم جمع شوند و با هم صحبت كنند.
“جرج” و “مری” از اوقات صرف شام به خوبی استفاده كرده و در مورد تمام اتفاقاتی كه در طی روز برای آنها رخ داده است با یكدیگر صحبت میكنند. آنها فقط بر روی مشكلات و ناراحتیها تمركز نمیكنند، به یكدیگر احترام میگذارند و بیشتر جنبههای مثبت قضایا را مینگرند.
بنابراین خانوادههای شاد و خوشبخت از تكتك لحظات زندگی خود به خوبی استفاده كرده و خود را بیجهت نگران و مضطرب نمیسازند، آنها به علایق یكدیگر با كمال میل توجه میكنند و همواره به دنبال شاد كردن خودشان هستند.
قانون دوم: به صحبتهای یكدیگر با دقت گوش فرا دهید
خانوادههای موفق این نكته را یاد گرفتهاند كه برای داشتن ارتباطی سالم و موثر با یكدیگر دو مرحله لازم است: صحبت كردن و گوش دادن. به این ترتیب كه همه اعضای خانواده اجازه صحبت كردن و ابراز عقیده را دارند. و در عین حال برای نقطه نظرات دیگران نیز اهمیت قایلند و به گفتههای یكدیگر با علاقه گوش میكنند. هنگامی كه یاد بگیریم از خود صبر و تحمل نشان دهیم و با حالتی آرام با یكدیگر برخورد كنیم، مطمئنا به طور ناخودآگاه علاقه و احترام بین اعضای خانواده شكل میگیرد.
خانوادههای شاد یكدیگر را درك میكنند. هیچگاه در موقع صحبت افراد دیگر، بیتوجهی نشان نمیدهند، كاملا به چشمهای او نگاه میكنند و حتی با حركات بدن و لحن صدای خود به او میگویند كه برای حرفهای او ارزش قایل هستند. این عمل را حتی با كوچكترین اعمال مانند تكان دادن سر و گفتن كلمات “خوب” و یا “آها”. به او نشان میدهند.
همواره این نكته را به خاطر داشته باشید اگر میخواهید در وجودتان احساس آرامش متبلور شود باید به راحتی بتوانید افكار درونی خود را تخلیه كنید تا هیچ چیزی در درونتان سنگینی نكند. بنابراین به تكتك اعضای خانواده خود اجازه چنین عملی را بدهید. به او با مهربانی گوش بسپارید و از لحاظ فكری او را سبك كنید.
قانون سوم: مشكلات را ریشهیابی كنید
“باب” تمام روز گذشته عصبانی و ناراحت بود و بیجهت بر سر همسرش “مری” داد و فریاد میكرد و مرتب در فكر بود. “مری” از این وضعیت بسیار ناراحت شده بود و طبیعتا او هم از دست “باب” دلگیر بود. زیرا رفتارهای “باب” را به خود نسبت میداد و فكر میكرد شوهرش از دست او ناراحت است. سرانجام تصمیم گرفت موضوع را با او در میان بگذارد تا علت ناراحتی را متوجه شود؟ بنابراین از او سوال كرد: “باب، امشب خیلی عصبانی و آشفته هستی. از دست من ناراحتی یا اتفاق دیگری افتاده است؟” در اینجا بود كه “باب” شروع به درددل كرد و گفت از امروز كلی از مزایای حقوقی او كم شده و در ضمن دوست خود را مقصر آن میدانست. بنابراین ناراحتی او هیچ ارتباطی با همسرش “مری” نداشت. اگر “مری” مشكل را ریشهیابی نمیكرد، قطعا رفتار شوهرش را به خود میگرفت و عكسالعمل نشان میداد و موضوع را حادتر میكرد.
در چنین مواقعی بهتر است برای روشن شدن موضوع از این جملات استفاده كنید: “منظورت این است كه … “، من اینطور متوجه شدم، درسته؟ و یا …
قانون چهارم: خود را جای دیگری بگذارید.
هر یك از ما در زندگی طرز فكر مربوط به خود را داریم. در این دنیا هیچكس نیست كه درست مانند ما فكر كند. دیدگاهها و نقطه نظرات شما نسبت به زندگی بستگی به شخصیت، تجربیات گذشته و معیارهای فكریتان دارد. وقتی دو نفر در مورد موضوعی اختلاف نظر دارند، بدان معنا نیست كه یك نفر درست میگوید و دیگری اشتباه. این طرز فكر آنهاست كه با یكدیگر متفاوت است. بنابراین برای داشتن یك رابطه سالم باید همواره ارزشها و معیارهای طرف مقابل خود را در نظر بگیرید و خود را جای دیگری بگذارید.
قانون پنجم: موانع عشق را از زندگی خود بردارید
در یك زندگی شاد و موفق عشق حرف اول را میزند. اعضای خانواده بحث و مجادله راه نمیاندازند. مرتب یكدیگر را سرزنش نمیكنند و اعمال دیگران را زیر سوال نمیبرند. در هر شرایطی برای هم احترام قایل هستند و با موانع عشق در زندگی خود میجنگند. بنابراین روز به روز اعضای خانواده به یكدیگر نزدیكتر شده و از كنار هم بودن لذت میبرند.
قانون ششم: با هم روراست باشید
اگر میخواهید با خانوادهتان ارتباطی موثر و سازنده داشته باشید، باید بتوانید بدون ترس و نگرانی به تكتك آنها اجازه ابراز وجود بدهید. در این شرایط است كه آنها میتوانند با شما روراست بوده و حرف دلشان را بیپرده میزنند. زن و شوهر باید یاد بگیرند در هیچ شرایطی یكدیگر را تحقیر، سرزنش و كنترل نكنند. باید به همسرشان اجازه رشد و پیشرفت بدهند و هیچگاه او را به خود وابسته نگاه ندارند. در برخی خانوادهها، همه با هم به نوعی قهر هستند و در سكوت همیشگی به سر میبرند. این بدین دلیل است كه مرتب از هم ایراد میگیرند و نمیگذارند طرف مقابل گفتههای خود را بیپرده و صادقانه مطرح كند. مهمترین اصلی كه در اینجا میتوان عنوان كرد این است كه هر یك از اعضای خانواده به راحتی بتوانند افكار، نظریات و حتی مخالفتهای خود را در یك جو دوستانه و مثبت مطرح كنند و به این موضوع فكر نكنند اگر این حرف را بزنم مورد تحقیر واقع میشوم و دوباره بحث و جدل آغاز میشود.
به طور قطع، با كلمات محبتآمیز و اعمال دوستانه خیلی بهتر میتوانید در دل یكدیگر نفوذ پیدا كنید تا با كلمات خشك و خشن. در پایان اگر میخواهید دیگران به گفتههای شما توجه نشان دهند و نیازهای شما را برآورده سازند، بهتر است ابتدا شما برای این كار پیشقدم شوید.
مهتاب علیمرادی
مجله موفقیت – شماره ۱۳۷ – بهمنماه ۸۶
آوای موفقیت با مهتاب علیمرادی
روانشناس و مشاوره خانواده و پیشرفت فردی
مدیر مسئول و نویسنده خودسازی
۶۶۴۱۹۰۶۱(۰۲۱)