وظيفه مهم والدين اين است كه نحوه صحيح پسانداز كردن، سرمايهگذاري، درست خرج كردن و … را به طور واضح براي فرزندان خود توضيح دهند و به آنان بگويند كه با خرجهاي بيرويه روزانه تاثير منفي بر روي آينده مالي خود ميگذارند. فرزندان بايد توجيه شوند كه با سرمايهگذاري مناسب امروز، آيندهاي روشن در انتظار آنان خواهد بود.
۱- به محض اينكه فرزندان شما شمردن را ياد گرفتند، آنها را با پول آشنا كنيد.
اطلاعات لازم در مورد پول را به آنان بدهيد. مشاهده و تكرار دو عامل مهم در يادگيري آنها محسوب خواهد شد.
۲- در نوجواني در مورد نحوه استفاده صحيح از پول به آنان توضيح دهيد.
به فرزندان خود ياد دهيد كه چگونه پولشان را پسانداز كنند. چطور سرمايهگذاري را شروع نمايند و مهمتر از همه اينكه ياد بگيرند كه چگونه پول خرج كنند.
۳- تفاوت بين احتياجات، خواستهها و آرزوها را براي آنان به طور واضح بيان كنيد.
اگر تفاوت بين احتياجات، خواستهها و آرزوها را به طور واضح براي آنان توضيح دهيد، كمك بزرگي به آنان خواهيد كرد. زيرا آنها با اين عمل فرا ميگيرند كه در آينده چگونه پول خرج كنند و كمتر دچار اشتباه در تصميمگيري خواهند شد.
۴- براي درك ارزش پول و پسانداز، داشتن هدف ضروري است.
با داشتن هدف در زندگي، انگيزه پسانداز در افراد، چه پير و چه جوان بالا ميرود. براي افزايش حس مسووليتپذيري در فرزندان، اهدافي را هر چند كوچك در ذهن آنان ايجاد كنيد. به عنوان مثال حتي خريد يك اسباببازي ميتواند يك هدف در زندگي آنان محسوب گردد. در اين صورت است كه آنان ارزش پول را متوجه ميشوند و براي رسيدن به آن لحظهشماري ميكنند.
۵- ارزش پسانداز را در مقابل خرج كردن به آنان بگوييد.
به آنان به طور عملي نشان دهيد كه اگر پول خود را در بانك بگذارند و پسانداز كنند، چه مزايايي براي آنها دارد و چهقدر سود ميكنند. شما حتي ميتوانيد به آنها بگوييد اگر پولشان را در خانه نگه دارند تا به يك ميزان خاصي برسد به آنها پاداش ميدهيد. با اين عمل، آنها تشويق ميشوند كه پولشان را پسانداز كنند و به مرور زمان ياد بگيرند كه با پسانداز كردن به طور منظم، صاحب پول بيشتري شوند. گاهي اوقات مشاهده شده است كه برخي از والدين حتي با فرزندان خود نيز در اين مورد رقابت ميكنند.
۶- براي تشويق آنها، علاوه بر پول توجيبي، مقداري پول نيز براي پسانداز به آنان بدهيد.
اگر روزانه به فرزندان خود ۱۰۰ تومان ميدهيد، ۲۰۰ تومان اضافي نيز به آنها بدهيد و آنان را تشويق به پسانداز كنيد. بهتر است براي آنها حساب كنيد كه اين مقدار بعد از يك سال، پنج سال و ده سال به چه ميزان ميرسد.
۷- براي آنها يك حساب پسانداز باز كنيد.
اگر فرزندان شما به پسانداز كردن عادت كنند، قطعا آينده بهتري در پيش رو خواهند داشت.
اگر پول خود را در حساب پسانداز گذاشتند ولي بعد از مدتي به منظور خريد وسيلهاي، تصميم گرفتند مقداري از پولشان را برداشت نمايند، مانعشان نشويد. زيرا با اين عمل انگيزه آنها را براي پسانداز كمرنگ خواهيد كرد. شما ميتوانيد از سنين كم به آنها تعليم دهيد كه با پسانداز كردن، در آينده قادر خواهند بود، مقداري از هزينه تحصيلشان و يا… را تقبل كنند. با اين عمل به تدريج برنامهريزي براي آينده در آنها شكل خواهد گرفت.
۸- به آنها ياد دهيد كه ميزان پولي را كه خرج يا پسانداز ميكنند، يادداشت كنند.
به منظور راحتي كار بهتر است ۱۲ پاكت تهيه كنيد و هر پاكت را براي يك ماه بگذاريد. همه پاكتها را نيز درون يك پاكت بزرگتر قرار دهيد. اين عمل را براي هر كدام از فرزندان خود به طور جداگانه انجام دهيد. فرزندانتان را تشويق كنيد كه رسيد تمام خريدها را نيز درون پاكت بگذارند و در اوراقي جداگانه يادداشت كنند كه با پول خود چه كردهاند و سپس يادداشتها را نيز نگهداري نمايند.
۹- گاهي اوقات با فرزندانتان به خريد برويد و به آنها به طور عملي قيمتها را نشان دهيد.
معمولا خريد از يك مغازه خواربارفروشي، اولين تجربه خريد كودك محسوب ميشود. تقريبا يك سوم هزينهها، صرف خريد اقلام ضروري خانه از خواربارفروشي ميشود. به آنها ياد دهيد كه چگونه خريد كنند، سراغ چه جنسهايي بروند. به آنها بگوييد كه براي يك نوع غذا چه ميزان مواد لازم است كه بايد خريداري شود. بنابراين نبايد غذا را اسراف كنند و باقيمانده غذا را دور بريزند. اگر آنها را به مغازههاي ديگري ميبريد، سعي كنيد قبلا براي آنان توضيح دهيد كه چگونه جنسي را انتخاب كنند، چطور قيمتها را با هم مقايسه كنند و همچنين چگونه تشخيص دهند كه آيا آن كالا ارزش خريد را دارد، آيا قابل تعمير هست و يا برگه ضمانتنامه دارد يا خير و خلاصه كليه موارد را به طور واضح براي آنان توضيح دهيد. خرج كردن اگر با برنامهريزي دقيق صورت پذيرد، از هدر رفتن پول جلوگيري ميشود. خريد، بدون برنامهريزي باعث ميشود كه دچار اشتباه شويم و اجناسي بدون كيفيت خريداري كنيم و در اين صورت حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از پول خود را از دست دادهايم.
۱۰- به فرزندان خود اجازه دهيد كه خود تصميم بگيرند كه چه چيزي بخرند.
مطمئن باشيد كه با چند بار خريد كردن، آنان خود متوجه ميشوند كه چه چيزي خوب است و چه چيزي بد. تنها كاري كه شما ميتوانيد انجام دهيد اين است كه پيش از آنكه آنها دست به خريدهاي متعددي بزنند، جنبههاي مثبت و منفي پول خرج كردن را برايشان توضيح دهيد. به آنها بگوييد بهتر است هنگام خريد كردن كاملا حواس خود را جمع كنند. پيش از خريد در مورد آن كالا تحقيق كنند و منتظر شوند تا در موقع مناسب آن را خريداري كنند.
۱۱- در مورد آگهيهاي راديو، تلويزيون با فرزندان خود صحبت كنيد.
از آنها سوال كنيد:”آيا فكر ميكنيد اين كالا، درست همان طوري است كه تبليغ شده و كارآيي آن به همان خوبي است؟ آيا قيمت آن واقعا همان قيمت حراج است؟ آيا فكر نميكنيد اجناس مشابه ديگري با قيمت كمتر و كيفيت بهتر وجود داشته باشد؟“ به آنان يادآوري كنيد كه دليل ندارد هر چيزي كه تبليغ ميشود الزاما بهترين است.
۱۲- در مورد خريد كالاهاي اقساطي، به آنها هشدار دهيد.
به آنها بگوييد اگر ميخواهند كالايي را با اقساط خريداري كنند، بهتر است بدانند كه قيمت كل آن جنس با سود، بيشتر از قيمت اصلي ميشود. بنابراين آنها بايد پيش از خريد، تمامي موارد را تحقيق نمايند.
۱۳- در مورد كارتهاي اعتباري براي آنان توضيح دهيد.
در مورد اين كارتها به طور كامل براي آنان توضيح داده و بگوييد چگونه ميتوانند پول خود را در بانك گذاشته و در مواقع ضروري از آن برداشت نمايند.
۱۴- داشتن كارتهاي اعتباري حتي براي دانشجويان نيز وسوسهانگيز است.
بهتر است به آنها ياد دهيد كه در مواقع ضروري از اين كارتها استفاده كنند. اغلب افراد حتي براي احتياجات روزانه نيز به سراغ اين كارتها ميروند. در نتيجه، براي گذراندن دوره درس خود و ساير موارد ضروري، يا به والدين خود رجوع ميكنند و يا مجبورند حتي از كلاسهاي خود بزنند و به دنبال درآمد باشند.
۱۵- هر چند وقت يكبار در مورد مسايل مالي با يكديگر گفتوگو نماييد.
در مورد اختلاف بين پول نقد، چك، فوايد پسانداز، سرمايهگذاري و رفتار صحيح خرج كردن با آنها گفتوگو كنيد. صرفهجويي كردن را به بچههاي كوچكتر تعليم دهيد. تمامي اين موارد، به فرزندانتان كمك ميكند كه از لحاظ مالي آينده درخشانتري در پيش رو داشته باشند.
مهتاب علیمرادی
مجله موفقیت – شماره ۱۰۳ – شهریور ۸۵
آوای موفقیت با مهتاب علیمرادی
روانشناس و مشاوره خانواده و پیشرفت فردی
مدیر مسئول و نویسنده خودسازی
۶۶۴۱۹۰۶۱(۰۲۱)