در طول ۱۲ سال گذشته كه با بزرگسالان سر و كار داشتم، به این نتیجه رسیدم كه اغلب بزرگسالان در زندگی خود با چند مساله مهم مواجه هستند. در طی این مدت به وضوح مشاهده كردم كه در دوران كودكی و نوجوانی خیلی راحتتر میتوان رفتار و منش آنها را تصحیح كرد تا در دوران بزرگسالی كمتر با مشكلات بزرگ روبهرو شوند. مسایل مهمی كه بزرگسالان با آن مواجهاند، عبارتند از:
۱- مسایل مالی، بدهكاری
۲- بینظمی، نداشتن هدف، مشكلات در زمینه كسب و كار، امرار معاش و سلامتی.
۳- روابط
رفتار و تربیت ما در طول زمان شكل میگیرد. هر اندازه سن انسان بالاتر رود، به همان اندازه تغییر كردن او دشوارتر میشود. در اینجا دو حالت پیش میآید: اگر ما در دوران كودكی به طور صحیح تربیت شده باشیم، احتمال اینكه در آینده فردی موفق شویم، بسیار زیاد است. بر عكس، اگر دوران كودكی بدی را پشت سر گذاشته باشیم، این تربیت نادرست بر زندگی آینده ما سایه میاندازد و ما با مشكلات متعددی روبهرو خواهیم شد. اكنون خبر خوبی برای شما دارم. اگر یك سری مهارتهای مهم موفقیت را در زندگی فرزندانتان به كار گیرید، آنها را هر چه سریعتر در مسیر موفقیت قرار میدهید. برای آغاز كار چند راهكار مهم را به شما توصیه میكنم كه با به كارگیری آنها، فرزندانتان را در دوران بزرگسالی از روبهرو شدن با مشكلات گوناگون بیمه خواهید كرد.
روابط موفق
عشقتان را به صورت بیقید و شرط به فرزندانتان نثار كنید.
برای اینكار به دنبال دلیل و برهان نباشید، فقط آنها را دوست داشته باشید و به آنها عشق بورزید. این بدان معنا نیست كه اگر آنها كار خطا میكنند، ما عصبانی نشویم و آنها را تربیت نكنیم. بلكه در هر شرایطی باید پذیرای آنها باشیم و مانند یك انسان با آنها برخورد كنیم و به آنان احترام بگذاریم. نباید اشتباهات فرزندان باعث شود كه ما نسبت به آنها سرد و بیعلاقه شویم.
گاهی اوقات پیش میآید كه با آنها مخالفت میكنیم و حتی زبانی با یكدیگر دعوا نیز میكنیم ولی بعد باید خیلی راحت ناراحتیها را فراموش كنیم و آغوش گرم خود را برای آنها باز كنیم.
رفتار صحیح را به آنان بیاموزید.
به طرق مختلف میتوان رفتاری خوب و شایسته داشت. ولی متاسفانه امروزه اغلب انسانها از آن بیخبرند. كاری كه شما باید انجام دهید این است كه به فرزندان خود آموزش دهید كه چگونه با دیگران برخورد كنند تا سایرین نیز با آنان به همان صورت رفتار كنند. دیگران به هیچ عنوان مجبور نیستند كه رفتار ناشایست شما را تحمل كنند. چرا؟ زیرا رفتار نادرست شما به هیچ عنوان برای آنها قابل تحمل نیست. در این حالت است كه مردم بدون اینكه چیزی به شما بگویند، از شما كنارهگیری میكنند.
بخشش را به آنها بیاموزید.
بیشتر مشكلات خانوادگی از این مساله نشات میگیرد كه آنها حاضر نمیشوند یكدیگر را ببخشند و دایم اشتباهات گذشته را تكرار میكنند. شما باید این حقیقت را به فرزندان خود آموزش دهید كه همه انسانها جایزالخطا هستند و این طرز برخورد و واكنش آنهاست كه چگونگی روابط آنها را در آینده شكل میدهد.
به آنها یاد دهید كه به دیگران خدمت كنند، اغلب والدین طوری فرزندان خود را تربیت میكنند كه گویی آنها در مركز این جهان قرار دارند. ولی حقیقت این است كه این طور نیست! این نكته را فراموش نكنید كه دنیا همواره بر وفق مراد آنها نیست. اتفاقی كه در آینده میافتد این است كه جانی كوچولو (كه تمام توجهها در دوران كودكی به سمت او بوده است) با سوزی كوچولو (كه او هم مانند او در مركز توجه بوده است) ازدواج میكنند. حتما شما در این حالت میتوانید حدس بزنید كه چه اتفاقی میافتد؟ هیچ كدام حاضر نیستند در زندگی ذرهای كوتاه بیایند. بهترین كاری كه شما میتوانید انجام دهید این است كه به آنها یاد دهید كه به دیگران كمك كنند و حقوق دیگران را درست مانند حق خود رعایت كنند.
اقتصاد موفق
بگذارید فرزندانتان كار كنند و پول دربیاورند. درست است كه شما به بچههایتان پول میدهید ولی آنها باید یاد بگیرند كه كار كنند و این تجربه را در زندگی كسب كنند. این وظیفه ماست كه این فرصت را برای آنان فراهم كنیم. كار كردن از وظایف اعضای خانواده محسوب میشود. با این عمل آنها یاد میگیرند كه كار كردن و پول درآوردن آسان نیست، بنابراین قدر پول را بیشتر میدانند و به صورت مناسب از آن استفاده میكنند.
به آنها یاد دهید بخشی از پولشان را صدقه دهند. افراد خوب و مهربان با صدقه دادن خود را از شر حرص و طمع میرهانند. این نكته مهمی است كه من طی سالها بدان دست یافتهام. بهترین راه دور كردن طمع از خود، صدقه دادن است. بچههای من عادت كرده بودند كه با گرفتن هر یك دلاری از من، ۱۰ درصد آن را صدقه میدادند. این كار باعث بخشندگی بیشتر آنان میشد. آنقدر آنها این كار را تكرار كردند كه بخشش، جزیی از وجود آنها شد. چطور ممكن است به چیزی كه میبخشید حرص و طمع داشته باشید؟ هنگامی كه شما پولتان را به سازمانهای خیریه و مردم نیازمند میبخشید، احساس بسیار خوبی خواهید كرد. یادم میآید پسرم كه كوچك بود و هفتهای یك دلار میگرفت، یك دهم آن را میبخشید. بعد از مدتی، به من پیشنهاد داد اگر به من دو دلار بدهی، من میتوانم دو دهم آن را ببخشم. البته نمیدانم این عمل او را به حساب بخشندگی او بگذارم یا زیركی و هوشیاریاش!
در مورد نحوه صحیح سرمایهگذاری با آنها صحبت كنید. بهتر است با فرزندانتان در مورد سرمایهگذاری، عرضه و تقاضا و چیزهایی كه ارزش سرمایهگذاری دارند، صحبت كنید تا مسایل اولیه برای آنها روشن شود و در آینده راحتتر بتوانند تصمیمگیری كنند و كمتر دچار لغزش و خطا شوند. به آنها یاد دهید كه نمیتوانند یك شبه پولدار شوند. داشتن این نكته برای آنان بسیار ضروری است. آنها باید زمانی خود را گرفتار مسایل مالی بكنند، كه به راحتی بتوانند از عهده آن برآیند، نه اینكه خود را در شرایط نامطمئن قرار دهند و زیر بار قرضهای سنگین بروند.
به آنها یاد دهید هیچگاه زیر بار قرض نروند. یا پول نقد بدهند یا آنقدر منتظر بمانند تا پولدار شوند، ولی زیر بار قرض نروند. فكر میكنم توانسته باشم این مطلب را برای شما كاملا روشن كنم. حالا سعی میكنم كمی نرمتر و ملایمتر نسبت به قضیه برخورد كنم. بدهكار بودن بیش از هر مورد دیگری برای فرد مشكلساز خواهد بود. در تمامی جنبههای زندگی، ازدواج، روحی، روانی و احساسی تاثیر به سزایی میگذارد. این مساله را كاملا در ذهن فرزندان خود بنشانید، تنها قرض قابل قبولی را كه میتوانند بگیرند، وام مسكن است. البته باید نسبت به آن نیز محتاط باشند، اگر بتوانند صبر كنند تا موقعی كه پول نقد بدهند، بسیار بهتر است! مطمئن باشید فرزندان شما در آینده، از اینكه به آنها یاد دادید زیر بار قرض نروند، از شما سپاسگزار خواهند بود.
تربیت موفق
به فرزندان خود یاد دهید برای كارهایشان برنامهریزی كنند و طبق آن عمل كنند. داشتن نظم و ترتیب و برنامهریزی بحثی از تربیت است. به آنان آموزش دهید كه هر روز صبح تخت خواب خود را مرتب كنند، هفتهای دو بار حمام بروند و یا هر جمعه در كارهای خانه مشاركت داشته باشند. برنامهریزی كردن باعث میشود افرادی كه از كار كردن طفره میروند، با جدیت و نظم بیشتری كار خود را پیگیری كنند. به طور قطع این افراد در آینده موفقتر خواهند بود.
بگذارید مسایل و مشكلات را خود تجربه كنند و عواقب آن را نیز ببینند. مطمئن باشید پیامدها و عواقب كارهایشان درس مهمی در زندگی برای آنها محسوب میشود! افرادی كه در زندگی شكست میخورند، اغلب كسانی هستند كه هیچ گاه عواقب بد كارهایشان را ندیدهاند. مردی را میشناختم كه نمیتوانست شغل خود را حفظ كند و مرتب از این كار به آن كار میرفت. كارفرمایان قبلی همه او را اخراج كرده بودند. او همیشه دیر سر كار میرفت و هیچ كس حتی دوستانش نیز به او اطمینان نداشتند. یك روز كه داشتم با او صحبت میكردم. او گفت هرگز در دوران كودكی تنبیه نشده. و اصلا به او برنامهریزی، نظم و انضباط یاد داده نشده است! در اینجا بود كه من متوجه مساله شدم. والدینی كه بچههای لوس تربیت میكنند، حتما منتظر پیامدهای آن در آینده باشند. احتمال اینكه یك جنایتكار یا یك بزهكار را به جامعه تحویل بدهند، بسیار زیاد است! شاید شما ترجیح بدهید كه خود همه كارها را برای فرزندتان انجام بدهید تا مبادا در كارهایش شكست بخورد و غمگین شود ولی مطمئن باشید كه كارفرمای او در ۲۰ سال آینده چنین كاری را خواهد كرد! از همین لحظه او را برای رسیدن به موفقیت آماده كنید. اگر كار درست انجام نداد، مدتی او را در اتاقش تنها بگذارید یا از یك سری مزایای خاص كه مورد علاقه اوست، محروم كنید. در این حالت، احتمال اینكه در آینده یك كارفرمای موفق و مورد اطمینان سایرین شود، بسیار زیاد است.
كاری نكنید كه آنها همیشه برنده شوند. یك سال، مربی فوتبال در باشگاهی كوچك بودم. ما جوانترین تیم بودیم. برای همین بچهها بسیار میترسیدند. یادم میآید یك بار ۰-۱۰ به تیمی دیگر باختیم. در آنجا بود كه به والدین خشمگین و عصبانی گفتم: ”من با این شكست توانستم بهترین درسها را بگیرم. بعضی از بچهها را نگه داشتم و بقیه را اخراج كردم!“ گاهی اوقات در زندگی برنده میشویم و گاهی بازنده. بعضی اوقات لازم است كه شكست بخوریم و دوباره از ابتدا شروع كنیم. بهتر است بدانید كه: ”شكست، سرآغاز پیروزی است!“
به آنها یاد دهید تغذیهشان درست باشد و ورزش كنند. اغلب مردم با اضافه وزن مشكل دارند و این مساله معمولا به عادات غذایی آنها در دوران كودكیشان برمیگردد. هنگامی كه جوان هستیم كمتر دچار اضافه وزن میشویم ولی با افزایش سن و كاهش متابولیسم بدن، به تدریج وزنمان افزوده میشود. با كودكتان در مورد تغذیه صحیح صحبت كنید. به آنها بگویید خوردن شیرینی، شكلات و چربی چه مضراتی به همراه میآورد. سعی كنید به همراه خانواده خود مدتی از روز را به ورزش بپردازید.
به آنها یاد دهید خود برای زندگیشان تصمیم بگیرند و توانایی گفتن ”نه“ را داشته باشند. این كلمه قدرتمندترین واژه در دنیاست! آنها باید بدانند اولویتهای زندگیشان چیست و بتوانند به چیزهای بیارزش دیگر ”نه“ بگویند. برخی از افراد به دلیل اینكه به آنها یاد داده نشده است كه ”نه“ بگویند، در شرایطی بسیار بد و خطرناك قرار گرفتهاند. بچهها نباید طوری تربیت شوند كه با نظر و پیشنهاد هر كسی سست شوند و تن به انجام آن كار دهند. آنها باید خود تصمیم گیرنده باشند و در مواقع لزوم ”نه“ بگویند.
آنها را تشویق كنید تا در صورت شكست، روشهای جدیدی را امتحان كنند. این فرصت را به آنان بدهید تا بتوانند در صورت بروز مشكل، راههای جدیدی را آزمایش كنند. به آنها یاد دهید به مسایل و مشكلات از زوایای مختلف نگاه كنند تا هر چه سریعتر به هدفشان برسند. این افراد كسانی هستند كه میتوانند زندگی را آن طور كه میخواهند، تغییر دهند!
از شر تلویزیون خود را رها كنید. اگر میخواهید یك هیولای یك چشمی در خانه داشته باشید، یك مانیتور بگیرید كه هر موقع خواستید بتوانید فیلم دلخواه خود را ببینید. ۱۲ سال است كه ما در خانه تلویزیون نداریم. از این كار هم خیلی راضی هستم. فرزندانم نیز زرنگ، متعادل، اجتماعی و سالم هستند. قدرت تصور بسیار بالایی دارند. مطالعات آنان حتی از سطح درسی آنها نیز بالاتر است. با داشتن ۲۰ ساعت اضافی در هفته (۱۰۴۰ ساعت در سال)، هر كاری كه مایل باشند، میتوانند انجام دهند. بنابراین نداشتن تلویزیون بسیار بهتر از داشتن آن برای كل خانواده است.
مهتاب علیمرادی
مجله موفقیت – شماره ۱۰۷ – آبان ۸۵
آوای موفقیت با مهتاب علیمرادی
روانشناس و مشاوره خانواده و پیشرفت فردی
مدیر مسئول و نویسنده خودسازی
۶۶۴۱۹۰۶۱(۰۲۱)