یکی از باورهای اشتباه رایج این است که فقط افراد بیمار با اختلال روانی حاد باید از مشاور و روانشناس کمک بگیرند، در صورتی که تمامی افراد در هر سنی برای داشتن حال خوب و داشتن راهنما نیاز به یک پشتیبان و همراه دارند. در این مقاله سعی میکنیم این موضوع را از زوایای مختلف با هم بررسی کنیم.
آیا با درد و دل کردن با دیگران احساس آرامش میکنید؟
پدر و مادرهای آگاه، از همان دوران کودکی، فرزندانشان را تشویق میکنند که در کنار خود یک مشاور و مربی زندگی داشته باشند و همین موضوع بر نوع رفتار و واکنش افراد در سنین مختلف و روابطشان تأثیر میگذارد. متأسفانه فرزندان ما در دوران نوجوانی و جوانی مسائل و مشکلات خود را با دوستان و افراد ناآگاه مطرح میکنند و همین درد و دل کردنها میتواند مسیر زندگی آنها را به کلی تغییر دهد و گاهی جبران آن بسیار مشکل است.
من همیشه پیشنهاد می کنم درد و دل با آدمهای غیرمتخصص ممنوع است. چون بعضی وقتها حتی نزدیکترین آدمها به ما دچار تعصب و جانبداری میشوند و با راهنماییهای نامناسب خود، کلی مسیر ما را در زندگی تغییر میدهند. بنابراین داشتن مشاور برای همهی سنین در تمامی ابعاد زندگی: احساسی، شغلی، اجتماعی، مدرسه و … لازم و ضروری است. چه خوب است که ما قبل از مواجه شدن با مشکلات زندگی مانند «طلاق»، «خیانت»، «فرزند ناسازگار»، «طلاق عاطفی»، «بیقراری»، «اضطراب»، «استرس» و «افسردگی» به فکر پیشگیری و اقدامات لازم باشیم و مهارتهایی چون: «مهارت خودآگاهی»، «مهارت ارتباط مؤثر»، «مهارت قاطعیت و جرأت ورزی»، «مدیریت استرس»، «مدیریت خشم»، «مدیریت حل مسئله»، «اعتماد به نفس»، «مدیریت خُلق منفی و افسردگی»، «تفکر انتقادی و خلاقیت» را آموزش ببینیم.
آیا در زندگی احساس سردرگمی میکنید و با بروز مشکلات از هم میپاشید؟
وقتی فرد در زندگی خود با چالشها و مشکلاتی مواجه میشود و قادر به حل مسئله نیست و یا وقتی که در زندگی بین دو راهی میماند و نمیتواند بین یک یا چند گزینه بهترین را انتخاب کند، میتواند از یک روانشناس و مشاور کمک بگیرد. با استفاده از مشاور فردی، میتوان به «خودسازی»، «رفع اختلالات شخصیتی»، «پیدا کردن هدف و مأموریت زندگی»، «برنامهریزی»، «مدیریت زمان»، «آرامش»، «رضایت درونی» و مواردی از این دست رسید. هدف از این مشاوره فردی هم «پیشرفت فردی» میتواند باشد و هم درمان.
یک فرد سالم از نظر ذهنی کیفیت روابطش با همسر، والدین، فرزندان و دوستان و همکاران در حد خوب و قابل قبولی است. مشکل در نحوه تعامل بین هر یک از این افراد میتواند منجر به علائم بالینی و بروز اختلافات و درگیریهای بین فردی شود. بنابراین، یادگیری «مهارتهای ارتباط مؤثر»، در نحوه برخورد با همسر، فرزندان و … تأثیرگذار است و از بروز مشکلات و درگیری بهطور قابل ملاحظهای میکاهد.
برای نوجوانان که مشغول به تحصیل هستند، همراهی یک مشاور خوب میتواند کل مسیر زندگی آنها را تغییر دهد. آنها در مسیر پیش روی زندگی خود یاد میگیرند: از زندگی چه میخواهند. تأثیر فکر و نگرش در زندگی آنها چقدر پر رنگ است. چطور با «تصویرسازی و تجسم خلاق» یکییکی به خواستههایشان برسند. یاد میگیرند با «مدیریت زمان»، «برنامهریزی و قدرت تصمیمگیری» و با انگیزه و انرژی زیاد زندگی کنند.
چه موقع به درمان روانکاوی نیاز است؟
برای درمان گاهی لازم است مشاور، برای ریشهیابی مشکلات افراد به تجارب دوران کودکیشان پُل بزند. در واقع، این تجارب اولیه در اختیار ذهن هشیار افراد قرار نمیگیرد. بنابراین، لازم است برای رخنه کردن در دنیای تاریک ناهشیار از فنونی مثل «تداعی آزاد»، «تخلیه هیجانی»، «تفسیر»، «تحلیل رؤیاها» استفاده شود. این درمان روانکاوی برای اختلالهای چون «افسردگی»، «اضطراب»، «اختلال شخصیتی و مشکلات هویتی و جنسیتی» کارساز است.
آیا درمان شناختی رفتاری برای من مناسب است؟
یکی از درمانهای مؤثر، درمان شناختی رفتاری یا همان CBT است که برای «کاهش اضطراب»، «افسردگی»، «بهبود روحیه»، «بهبود کیفیت خواب»، «تربیت فرزندان شادتر و مسئولیتپذیرتر» به کار میرود. این درمان از طریق طراحی الگوی فکری سالم صورت میگیرد. با درمان شناختی رفتاری، فرد میتواند بین افکار و اعمال خود یک هماهنگی و تعادل قابل قبولی ایجاد کند و دست از رفتارهای غیر منطقی خود بردارد. برای امتحان روش CBT و الگوی فکری سالم میتوانید از روانشناس و مشاور در این حوزه کمک بگیرید. «تست روانشناسی» و «آزمونهای شخصیتی»، برای شناسایی سبک خصوصیات شخصیتی و همچنین شناسایی اختلالات شخصیتی به شما کمک زیادی خواهد کرد.
با توجه به نکاتی که ذکر کردیم خیلی مهم است که شما بتوانید با توجه به مشکلات خود، یک مشاور و روانشناس را در کنار خود داشته باشید.